Kerstreces

Wij gaan er even tussenuit, tijd voor Kerstvakantie!

Anja, Jeanet en Stefanie wensen iedereen heel mooie kerstdagen toe en 

een gezond, creatief en uitdagend 2020!

Marijke

Meisjes, meisjes...wat gebeurt er de laatste weken enorm veel. We kunnen het bijna niet bijbenen, laat staan bijschrijven.
Zo togen Stefanie en Anja gisteren opnieuw naar Zierikzee. Het artikel in de Wereldregio werd gelezen door Ria en Dingeman Priemis en zij hadden iets voor ons. We hebben het gisteren bij hen mogen ophalen. Het hele verhaal kunnen jullie binnenkort op dit blog lezen.

Een ander verhaal plaatsten we in februari, over het avonddoekje wat op één middag twee keer boven water kwam. Er volgde een zoektocht naar de maakster van het patroon. Helaas, we hebben de dame (het was ongetwijfeld een dame - denken we ;-) die het patroon maakte niet kunnen vinden.

Inmiddels zijn we 9 (!) maanden verder en kunnen we jullie laten weten: het patroon Marijke is gereed en staat in de webwinkel. Afhankelijk van het gebruikte garen (en de erbij behorende breinaalden) wordt het formaat zoals dat van een avonddoekje of van een omslagdoek.
De gehaakte rand die aan het origineel zat hebben we er niet aangehaakt, maar staat wel in het patroon.

Christien, dank je wel voor het inbrengen van het avonddoekje en het bijzondere verhaal. Ook benieuwd? Het staat in de webshop. Net als bij alle andere patronen gebruiken we de inkomsten van het patroon voor verder onderzoek.

Ook bij dit patroon geldt: als je het garen aanschaft bij Atelier Jaffari in Arnemuiden of via de webwinkel Blij dat ik brei krijg je het patroon gratis van Jeanet.

Dit patroon is waarschijnlijk het laatste patroon wat uitkomt in dit jaar; 2019. We hebben nog wat op de naalden staan (zowel breien als haken), maar dat gaat misschien nog wel eventjes duren.

Trucfoto's

Hebben jullie jezelf wel eens afgevraagd hoe oud het 'trucen' van foto's is?
Wij kunnen ons herinneren dat bepaalde regimes leden van politieke partijen en regeringen die uit genade vielen uit foto's wegpoetsten. Dat was toch al zeker 30 jaar geleden zo.
Het werkwoord 'photoshoppen' bestaat ook al enige tijd. En toch is het 'trucen' van foto's veel ouder dan wij tot nu toe hebben gedacht.

Waarom is dit nu zo'n prangende vraag voor ons? Laten we bij het begin beginnen.

Begin dit jaar krijgen we van Dien Berrevoets een collectie kaarten met een omslag. De collectie kennen we goed, ze is gemaakt naar aanleiding van een bezoek van de jonge Koningin Wilhelmina aan Zeeland. We hebben er eerder al een afbeelding van gebruikt, die van Lena Bliek. Deze afbeelding is in ons bezit als 'losse' prent.

Het eerste wat ons opvalt is dat juist díe foto er niet bij zit. We vragen dan ook na of het een complete set betreft. Die vraag wordt bevestigend beantwoord en ook het aantal namen genoemd op de omslag klopt met het aantal afbeeldingen die erbij zitten.

Op merote - dag 5

Op merote - dag 4

Op merote - dag 3

Op merote - dag 2

Op merote - dag 1

Beelden zeggen meer dan 1000 woorden. De komende dagen houden we jullie op de hoogte via een dagelijks vlogje van onze avonturen in Portugal.

Wij zijn uitgenodigd om bij een CHERISH meeting in Viana do Castelo - Portugel een presentatie te houden. Daarnaast kunnen we kennismaken met de ins en outs van cultureel erfgoed en de manieren om dat te behouden en te innoveren voor de toekomst.

Gaan jullie mee?

Labedissen en Landleven

Wat een leuke dingen zijn dat toch, die labedissen. Niet alleen levert de naam met regelmaat vragende blikken en stoethaspelende uitspraken op, ook de interesse voor dit kledingstuk wordt steeds groter. 

En, vraagt u zich nou af hoe het zit met die cliffhanger uit onze vorige post? De laatste tijd horen wij opvallend vaak Zeeuwse vrouwen, die heel hun leven lang al streekdracht breien, de naam ‘kneuen’ of ‘kneutjes' voor polswarmers gebruiken. Blijkbaar werden hand- of polswarmers waarvan de rand tot aan de knokkels van de vingers komen in het Zeeuwse ook zó genoemd!  Na Anja's gefilosofeer uit de vorige post snappen we nu waarom. Wellicht werd het woord 'kneutjes' ook wel elders in het land gebruikt, we horen het graag. 
Maar, terug naar de labedissen.

Tijdens de verkoopmarkt van het Polderhuis in Westkapelle afgelopen zomer raken we in gesprek met Betje. Betje is een van de dames die breit voor de Tuus Emaekt Markt. Samen met een aantal dames komen ze 1 keer per maand bij elkaar en thuis breien ze sokken en zo. Voor het goede doel.

We kopen van Betje niet alleen een paar oude zwarte kousen die van haar vader zijn geweest. Betje heeft namelijk ook een paar lichtblauwe gebreide labedissen liggen! Het zijn wél replica’s, geen originele, dat wel. Ze vertelt dat het patroon ooit in de Landleven heeft gestaan en afkomstig is van een vrouwtje uit Serooskerke.

Onze ogen gaan glimmen: zouden we hier te maken hebben met een origineel patroon van een boerenvrouw uit een van de Walcherse dorpen? Ik spreek met Betje af, en bezoek haar een paar maanden later thuis. Helaas. Betje kan het patroon niet meer terug vinden. Ze heeft overal voor me gezocht. Wat jammer nou, ik had zó graag geweten van welke boerenvrouw dit patroon afkomstig was. 

“Maar”, zegt Betje, “het was geloof ik eigenlijk een patroon van beenwarmers. Maar ik dacht: die kun je ook aan je armen dragen, dan zijn het labedissen!”

Ik begrijp er eerlijk gezegd niks meer van. Denk niet dat Betje vergeetachtig is, hoor, met haar 91 jaar is ze kraakhelder van geest, en van lijf en leden! Omdat we er verder niet uitkomen besluit ik thuis op het internet te gaan zoeken naar het patroon uit de Landleven van de desbetreffende beenwarmers. De eerste hit is raak: ik vind 3 paar beenwarmers in hetzelfde breipatroontje, in een uitgave van 2014. Dat raadsel is dan tenminste opgelost! Alleen dat vrouwtje uit Serooskerke, hoe dát dan zit begrijp ik nog steeds niet. Maar daar komen we waarschijnlijk nooit meer achter.

Totdat mijn blik valt op de naam van de maakster het patroon van de beenwarmers. Er gaat een lichtje branden.. het zou toch niet? En jawel. Als ik doorklik kom ik op de website terecht van Kiki Visser. Uit Serooskerke.. op Schouwen Duiveland!

Terwijl u dit leest zitten wij - Anja, Jeanet en Stefanie - hoog in de lucht en vliegen wij naar Portugal. Wij zullen daar een presentatie verzorgen voor de deelnemers aan het Europese Cherish Project over cultureel erfgoed, en hoe je dit mee kan nemen naar de toekomst.

Terugkomend op labedissen en Landleven: in het novembernummer van Landleven verschijnt een artikel over ons en over jawel.. labedissen! Voor dit artikel hebben we speciaal voor Landleven een patroon uitgewerkt van een paar originele gebreide labedissen. We zijn benieuwd naar jullie reacties!

Een uitgebreid patroon van deze labedissen Mijntje, zowel voor heen en weer breien als voor rond breien, is te koop in de webshop. In hetzelfde patroon staat ook informatie over het spannen van breiwerk.
Als jullie het garen voor deze labedissen kopen bij Atelier Jaffari in Arnemuiden krijgen jullie het patroon er gratis bij.

Adeus!!

Patroon beenwarmers: Kiki Visser

Foto labedissen en beenwarmers: Landleven

Filosoferen

Hebben jullie dat ook wel eens? Dat je jezelf afvraagt wáár een woord vandaan komt? En dat je daar eens je gedachten over laat gaan?

Wij hebben dat - nog al eens - bijvoorbeeld als we met ons hoofd in de wind en onze voeten over de Zeeuwse klei of het Zeeuwse zand lopen. Deze keer ging het filosoferen over het woord 'rêêste'.

een rêêste Zeeuwse knopen als sluiting

Voor Zeeuwen die nog - een beetje - dialect spreken zal de betekenis van het woord duidelijk zijn en misschien komt het woord ook wel voor in andere Nederlandse dialecten. Een 'rêêste' is een rij of snoer. Met een rêêste knoppen sloot men hemd en jas, een rêêste bloedkraelen is een rij of snoer van bloedkoralen kralen.
De dubbele rij knoopsgaten op de foto hierboven heeft een reden, de rêêste was namelijk niet vastgenaaid aan de rok (hemd, jas), zoals we tegenwoordig doen. De knopen werden door beide knoopsgaten gehaald en daarna werd aan de binnenkant een draad door de oogjes geregen. Je kunt de knopen ook op een bandje zetten en de rêêste knopen die dan ontstaat door beide knoopsgaten halen.

Hemdrok van Walcheren, de knopen zijn met stof overtrokken

Collectie Nederlands Openluchtmuseum

Het werkwoord 'rêêzen' gaat over het rissen, afrissen of afritsen van bijvoorbeeld bessen. Wij doen het 'in het seizoen' nog regelmatig... rode bessen rissen en dan eten met zelfgemaakt vanillevla...
En die bessen hangen ook weer in een rij of snoer.

Daarna ging het verder - zowel de wandeling als het filosoferen - het was fris, zonnig en helder weer met wind uit het noorden en van die bloemkoolwolken waar je allerlei moois in ziet. We lopen dus ook nog even te filosoferen, want:
De woorden 'rêêste', 'rêêzen' en 'rits' lijken best veel op elkaar.
Zou dat 'nieuwe' woord rits van zo'n oud woord als 'rêêste' vandaan gekomen zijn?

We gingen op zoek; een etymologisch woordenboek kan op zo'n vraag vast een antwoord geven.
Via de etymologiebank zoeken we het op. Daar vinden we dat het woord rits waarschijnlijk van het geluid ritssss komt, als de sluiting wordt dicht gemaakt. Alleen het Zuid-Afrikaans geeft een andere mogelijkheid - bij het woord 'ritssluiter':

Apparaatjie bestaande uit twee rye hakies wat in mekaar gevoeg word deur 'n bewegende knip wat daaroor getrek word ten einde iets toe te maak...

Een reeste hakjes dus...

We hebben er nog eentje - we zullen het er maar op houden dat we graag en ver in de wind lopen.

'Kneukel'; Dit woord vinden we wel op de etymologiebank, het blijkt al in 1300 in het Nederlands voor te komen. Geen dialectwoord dus, maar oud-Nederland voor een wervel of gewricht. Tegenwoordig wordt in het Nederlands het woord 'knokkel' meer gebruikt en ook deze vorm komt in de 12e eeuw al voor in het Nederlands.

Maar dan: het woord 'kneu'. Daar lopen de etymologiebank en het Zeeuws woordenboek mijlenver uit elkaar. Volgens de etymologie is het een vinkje... (de vogel, niet het leesteken).
Volgens het Zeeuws woordenboek hebben kneuten (of kneutjes) iets te maken met die kneukels. Dat klinkt best logisch toch?

En wat ze dan met elkaar te maken hebben? Dat is de cliffhanger tot de volgende blogpost.

Kussentjes en een vraag

De zomer is voorbij, de eerste herfststorm hebben we te pakken en nu regent het pijpenstelen. Goed weer om binnen aan de slag te gaan en dat treft.
Wij zijn namelijk in voorbereiding...de gemeente Middelburg heeft ons gevraagd om mee te werken aan een nieuw Europees project:

In deze blogpost hebben jullie er al iets over kunnen lezen. We zijn nu bijna een jaar verder en de 'opdracht' krijgt steeds meer vorm.

Eind oktober gaan we naar Viana do Castelo in Portugal om een presentatie te geven over wat we al gedaan hebben en waar we nu mee bezig zijn. Bij het maken van de 'draft' (zoals dat zo mooi heet) bleek dat er al best veel interessante zaken op ons lijstje staan.

Maar hoe gieten we dat in een vat zodanig dat ook de deelnemers die het Engels niet zo goed beheersen een leuke presentatie krijgen? Daar hebben we wat op gevonden -  een 'multimedia event' - daar kunnen we verder nog niet veel over uitweiden, maar de kop van dit stukje heeft er alles mee te maken.

Bij het bedenken en uitwerken van zoiets struikel je over de Engelse termen. Dat is niet zo gek, de voertaal is immers Engels, maar we hebben er voor de lol de Nederlandse benamingen bij gepakt.
Een 'draft' is in goed Nederlands een kladje, een 'multimedia event' prikkelt de verschillende zintuigen met foto, film, geluid... we zijn daar enthousiast mee gaan 'brainstormen' en hebben er nog smaak aan toegevoegd. Tijdens de presentatie gaan we babbelaars uitdelen, de échte niet die in een papiertje in een zakje...

de suikermassa gaat over in een koekenpan
foto: J. Midavaine, 1961, Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 90645

Toen kwamen we erachter dat er veel verschillende namen zijn voor dit Zeeuwse snoepgoed:

• (boter)babbelaars
• kussentjes
• spekjes
• kokkinen
• blokjes

Wie vult het lijstje aan? En willen jullie dan ook de plaats van herkomst aangeven van die benaming?

het (t)rekken van de karamel
foto: J. Midavaine, 1961, Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank Zeeland, recordnr. 90649

Oh ja - nog iets - babbelaars 'kook' je niet maar 'bak' je, dat komt misschien wel door de koekenpan die aan het einde van het kookproces wordt gebruikt. Daarnaast zijn een pan, een (gas)fornuis en een koude, natte 'schutteldoek' onontbeerlijk attributen bij het maken van kokkinen.

Zomer Update!

Éven een teken van leven van Jeanet, Anja en Stefanie! Want, al hadden we een zomerbreak aangekondigd, er gebeurt weer een hoop tijdens de zomermaanden in het Zeeuwse.. Tijd voor een update!

De afgelopen tijd kregen we een aantal zeer interessante, mooie, lelijke en opvallende stukken uit de streekdrachten in onze handen. Sommigen alleen om uit te pluizen en vast te leggen, zoals een aantal avonddoekjes die bij Jeanet in de winkel werden afgeleverd. (Waarvoor dank!! Na het vastleggen kunnen ze weer door hun eigenaren worden opgehaald.)

Andere stukken konden we aanschaffen en zo toevoegen aan onze eigen, bescheiden collectie.

Van Jankees Goud kregen we een prachtige donatie: een grote tas vól haak- en breiwerk! Geweldig natuurlijk, met dank aan JanKees!

Bij Het Polderhuis in Westkapelle scoorden we een aantal heel leuke stukken haak- en breiwerk, zoals originele en replica labedissen, interessante avonddoekjes, en bijvoorbeeld een paar originele oude kousen die nog van een échte dijkwerker zijn geweest. Nou is een paar kousen op zich niet echt bijzonder, maar het feit dat we het levensverhaal van deze betreffende werkman kunnen vastleggen maakt ‘gewone’ kousen extra waardevol.

Verder vond er een interview plaats voor het blad Landleven. Weten jullie nog dat we in het voorjaar zo’n leuke fotoshoot hadden? Het interview dat hierbij komt heeft inmiddels ook plaats gevonden, dus nu is alleen nog afwachten hoe het eindresultaat zal zijn. We zijn héél benieuwd!!

Als laatste is er een nieuwtje onder de zon.. We zijn gevraagd om mee te participeren met het Europese project Cherish. Het lesprogramma wat wij afgelopen voorjaar ontwikkelden voor leerlingen van het VMBO in Goes heeft namelijk de interesse gewekt bij de stakeholders van Cherish: wellicht kan een lessencyclus als deze ook in Europees verband uitgewerkt, en in een later stadium in de deelnemende landen toegepast worden. Heel veel meer is er momenteel nog niet bekend, maar wij zijn in ieder geval gevraagd om een bijdrage te gaan leveren. Ook hiervoor geldt: wordt vervolgd!!

En ondertussen..? Ondertussen genieten we van de zomertijd, en haken en breien wij gewoon lekker verder aan nieuwe patronen!

Fijne zomer nog!!

Vakantiestand!

De zon schijnt uitbundig, de mussen vallen van het dak, de langste dag is net achter de rug en voor veel mensen is inmiddels de vakantietijd aangebroken. Anja, Jeanet en Stefanie kijken terug op een jaar vól interessante, verrassende en vooral creatieve gebeurtenissen rond het project van Tante Zoet, want... wát een leuk jaar hebben we achter de rug!

Hoog tijd om nu, met ingang van de laatste week van juni, in VAKANTIESTAND te gaan!

De webshop blijft gewoon open, de winkel van Jeanet ook. MAAR.. kijk altíjd even op haar website voor actuele openingstijden, want je weet het maar nooit: misschien gaat zij ook nog wel even een weekje dicht!

Anja en Stefanie piepen er voorlopig tussenuit. Nieuwe brei- en haakwerkjes gaan gewoon mee ;)

We houden een zomerstop tot eind september. Mochten er dringende vragen zijn: mail ze ons dan gerust, maar hou er rekening mee dat het antwoord langer op zich kan laten wachten dan je gewend bent.

Wie de jeugd heeft...

Na het geweldig inspirerende haak- en breifestival hebben we nog meer nieuws...achter de schermen werken we namelijk keihard door!

We blogden er al eerder over, hier en hier. Het schoolproject rondom Zeeuws erfgoed en de jeugd.

En weten jullie wat er nu zo hartstikke leuk is? Er is heel veel belangstelling voor dit project. De leerlingen van het Goese Lyceum hebben inmiddels geëxposeerd in een verzorgingshuis, in het Stadskantoor van Goes en nu is er een expositie ingericht in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg.
Wat een pluim op de hoed voor de docent, de leerlingen (en natuurlijk ook een beetje voor ons 😉).

De expositie in de ZB in Middelburg wordt woensdag 12 juni officieel geopend en is de weken erna te bezichtigen tijdens de openingstijden van de bieb.

Helaas zullen Stefanie en Anja niet bij de opening aanwezig zijn. Wij hebben komende week andere bezigheden.

Tijdens dit project zijn er een ook hele morgen lang filmopnames gemaakt. Het uiteindelijke resultaat zie je

HIER 

P.S. Deze film is ook te zien tijdens de expositie in de ZB.

Terugblik op het Brei- en Haakfestival!

Wat wás het geweldig, zaterdag in Arnemuiden op het Brei- en Haakfestival bij Jeanet! En heus, dat lag écht niet alleen aan het weer! Dat de zon een hele dag stralend scheen was alleen maar een kers op de taart; het waren vooral ál die lieve en enthousiaste mensen die deze dag zo geweldig maakten!! 

Misschien hebben jullie al bij anderen, zoals Jeanet zelf, gezien hoe verschrikkelijk leuk het was.. met de mooie foto’s die Annemarie maakte. Ze geven perfect weer hoe gezellig iedereen het had, en met hoeveel plezier iedereen creatief bezig was!

Omdat Stefanie de honneurs van de stichting alléén waarnam, had Jeanet ervoor gezorgd dat ze kreeg versterking van Marion, een lieve schat die zorgde voor allerlei hand- en spandiensten (lees: koffie, water, plaspauzes) en ga zo maar door. Marion had zich vooraf goed ingelezen en dat was echt super fijn, want het aantal belangstellenden voor onze patronen was heel erg groot.

Brei- en Haakfestival Arnemuiden

Jullie hebben het vast wel meegekregen: op dit moment zijn de voorbereidingen in vólle gang voor het BREI- EN HAAKFESTIVAL in Arnemuiden, dat zaterdag 1 juni zal plaatsvinden op de Markt bij de winkel van Jeanet Jaffari.

Helaas kan Anja er die dag niet bij zijn, maar Stefanie zal wel aanwezig zijn namens Stichting Zeeuwse Visserstruien! Zij heeft er hartstikke veel zin in, en zij is net zoals Jeanet al druk bezig met alle voorbereidingen.

Anja, Stefanie en Inge Editie 2018

Natuurlijk neemt Stefanie het Beddengoed van Tante Zoet mee: 3 stuks zelfs, van verschillende materialen. Ben je nieuwsgierig naar de diverse uitvoeringen? Dan ben je van harte welkom bij de tafel van Stichting Zeeuwse Visserstruien!

Katharina

In de serie Avonddoekjes is een prachtig nieuw exemplaar verschenen! Ans Baart boog zich op ons verzoek over een origineel doekje; probeerde de wirwar van stokjes, vasten en lossen te ontwarren en maakte er een patroon van. Het is het fijnst gehaakte doekje wat we tot nu toe hebben: Katharina!

Avonddoekje Katharina meet 98 cm op het breedste punt en 47 cm op het diepste punt. Het is gehaakt met een heel fijne katoen en haaknaald 1mm.

Terugblik lessencyclus jeugd en streekdracht

Tussen alle bedrijven door zijn wij, Anja en Stefanie, inmiddels vier keer naar het Goese Lyceum afgereisd om mee te helpen met de lessen ‘Zeeuws handwerk versus de Zeeuwse jeugd’.

Op 17 april hebben de trotse leerlingen van klas 1Ba hun werkstukken gepresenteerd in het Gasthuis te Goes. Er volgen nog twee exposities: in de Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg en het Stadskantoor in Goes.

Het begon allemaal met een mailtje van Eva Martens, docent Beeldende Vorming van het Goese Lyceum. Zij informeerde of wij als stichting Zeeuwse Visserstruien wellicht belangstelling hadden om mee te participeren in een project waarbij leerlingen uit de brugklas kennis zouden gaan maken met handwerk en streekdracht. Anja ging met Eva rond de tafel en samen ontwikkelden ze een serie van vier lessen waarbij de leerlingen kennis zouden maken met Zeeuwse streekdracht en handwerk. Het project werd aangemeld bij het LOF (Leraren Ontwikkel Fonds), die voor ondersteuning zorgde.

We lieten hier op ons blog al eerder foto´s zien van de eerste les, waarin Stefanie een introductie gaf over mode en kleding, over identiteit en over hoe dat vroeger was toen de mensen nog in de lokale streekdrachten gehuld gingen.

Tijdens de daarop volgende lessen lieten we onder andere zien dat avonddoekjes gehaakt en gebreid werden… en wat is dan het verschil? We lieten zien dat beukjes op Walcheren vroeger geborduurd werden, en in Axel heel uitbundig versierd met kraaltjes. We vertelden over het verplichte sokken breien, en wol winden van streng tot bolletje. De leerlingen mochten voelen, kijken en uitproberen. 

Vervolgens moesten ze met hun handen aan de slag. Dat viel in het begin niet voor iedereen mee! Er werd hard geoefend en uitgeprobeerd. Gelukkig was er steeds de geduldige hulp van de ervaren handwerkster Ria, die als vrijwilligster kwam helpen.

Geweldig leuk om te zien dat de klas steeds gemotiveerder en enthousiaster werd in het leren haken, kruissteekjes borduren en naaien!

Op stoffen tegels van schortenbont  -geleverd door Jeanet van Blij dat ik Brei- creëerden de kinderen vervolgens op creatieve wijze een modern stoffen schilderijtje met hun geborduurde en gehaakte stukjes handwerk erop.

En.. 17 april was het zo ver: op die ochtend mochten de leerlingen hun werkstukken presenteren aan de ouderen van Het Gasthuis in Goes. Er vonden heel leuke gesprekjes plaats tussen jong en oud, waarbij de Zeeuwse tegels met handwerk en streekdracht zeer gewaardeerd werden!

Het zit er weer op, en.. om eerlijk te zijn, vinden we het jammer dat de lessencyclus afgelopen is. Het was het écht ontzettend leuk om te hieraan een bijdrage te kunnen leveren! We hebben ervan genoten om jonge leerlingen enthousiast te krijgen voor streekdracht en handwerk, twee onderwerpen die zo vaak door de jeugd als ‘suffig en tuttig’ gezien worden!

In de Bevelandse internetbode verscheen afgelopen week een artikel over dit project, het is HIER na te lezen.

Ook is er een filmpje gemaakt voor het  Leraren Ontwikkel Fonds (LOF). Dit filmpje zal eind mei beschikbaar zijn. 

Verhuizing en een nieuwtje

Het was even wat stil hier, op ons blog. We hebben een digitale verhuizing achter de rug die  - achter de schermen - de nodige tijd kostte. Met behulp van webmaster Simon is alles uiteindelijk goed verlopen, en konden we website en webshop gelukkig snel weer ‘uitpakken’ en ‘openen’!

Neem voorál weer eens een kijkje in onze webshop, waarin we regelmatig nieuwe patronen plaatsen. Zo staan er natuurlijk de patronen in van de avonddoekjes Martina, Pieternella en Wanne.

En die van hun ‘grote zussen’, de moderne omslagdoeken die we hiervan gemaakt hebben.

Pieternella: over namen & vernoemen

Generaties lang was het traditie om kinderen te vernoemen naar hun grootouders en overige familieleden, zoals ooms en tantes. Niet alleen in Zeeland vinden we dit terug, ook in de overige delen van Nederland golden er op dat gebied vaste ‘regels’. Het was heel simpel: je noemde je baby volgens een vaste volgorde naar beider ouders en naaste familieleden. Dit systeem had wel een voordeel; er hoefde ieder geval niet eindeloos gedubd te worden over een favoriete jongens- of meisjesnaam.

Tijdens onze zoektocht naar verhalen over de vrouwen, waarvan we breiwerk in Het Beddengoed hebben opgenomen, komen we het fenomeen van ‘vernoemen’ bijna altijd tegen. Om beter inzicht te krijgen in de levensverhalen proberen we altijd een stukje van de stamboom uit te pluizen. Dit doen we via de website Zeeuwen Gezocht. Het zal jullie niet verbazen dat er binnen families steeds min of meer dezelfde namen rouleren. De regels van het vernoemen maakte het leven indertijd misschien wel simpeler, maar van enige verrassingen is zelden sprake. Als je bovendien bedenkt dat de meeste mensen met dorpsgenoten trouwden kun je al snel de conclusie trekken dat er een in één dorp heel veel dezelfde voor- en achternamen voorkwamen.

Foto familie de Korte uit Meliskerke en Nieuwe Pekela: 

vader Kees, moeder Adriana en hun negen dochters.

Het vernoemen verliep in grote delen van Zeeland volgens een vast patroon (uitzonderingen natuurlijk daargelaten):

De 1^e zoon kreeg de voornaam van de grootvader van vaders kant, gevolgd door de voornaam van de grootvader van moeders kant.

De 2^e zoon kreeg de voornaam van de grootvader van moeders kant, gevolgd door de voornaam van de grootvader van vaders kant.

De 1^e dochter kreeg de voornaam van de grootmoeder van moeders kant, gevolgd door de voornaam van de grootmoeder van vaders kant.

De 2^e dochter kreeg de voornaam van de grootmoeder van vaders kant, gevolgd door de voornaam van de grootmoeder van moeders kant.

De daarop volgende kinderen werden volgens hetzelfde systeem vernoemd naar de broers en zusters van beide ouders. Dit uiteráárd afhankelijk van de hoeveelheid zonen en dochters binnen een gezin.

Er was één uitzondering: de namen van overleden kinderen, of boers of zussen van de ouders kregen voorrang. Als er een kindje was overleden (en daar kregen de meeste gezinnen indertijd mee te maken) dan kreeg het eerstvolgende kind van hetzelfde geslacht dezelfde namen als het kindje dat was overleden. Iets, dat wij ons nu heel moeilijk kunnen voorstellen, maar het was lang een ongeschreven wet.

Doordat er volgens vaste regel vernoemd werd liepen er binnen dorpen veel mensen met dezelfde namen rond. Dit maakte het dorpsleven er niet altijd eenvoudiger op, en onze zoektochten vandaag de dag ook niet. Als er bijvoorbeeld vier vrouwen waren met de de naam Elisabeth Provoost (allemaal vernoemd naar dezelfde grootmoeder, en allemaal voor het gemak Bette Provoost genoemd, want niemand gebruikte zijn gehele voornaam) dan ontstonden er in het dagelijks leven al snel bijnamen. 

Bijnamen worden niet of nauwelijks uitgesproken in het bijzijn van degene over wie het gaat. Dat is vaak niet voor niets, want bijnamen belichten vaak de wat minder flatteuze kanten van iemand. Wat ook gebeurde is dat mensen werden genoemd naar hun respectievelijke moeder, grootmoeder of overgrootmoeder. Je was dan bijvoorbeeld: Bette van Joane van Koosje Klitte. Of Piet van Keesje van Boordje Fret. En.. bijnamen vind je natuurlijk ook niet terug in officiële akten, wat ons speurwerk er ook niet altijd makkelijk op maakt.

Jongensnamen	Meisjesnamen
1. Jan	1. Johanna
2. Cornelis	2. Emma
3. Sem	3. Anna
4. Lucas	4. Eva
5. Finn	5. Sophie
6. Johannes	6. Fenna
7. Levi	7. Maria
8. Milan	8. Adriana
9. Marinus	9. Liv
10. Noah	10. Evi

Kijken we naar de namen top 10 in Zeeland van vorig jaar dan zien we dat van alle traditionele Zeeuwse meisjesnamen Johanna, Anna, Maria en Adriana nog steeds terug te vinden zijn. Bij de jongens wordt er ook nog steeds vernoemd: ook Jan, Cornelis, Johannes en Marinus staan in de top 10 van Zeeland.

Zoals jullie misschien weten komen Anja, Jeanet en Stefanie alle drie van het eiland Walcheren. Het breiwerk wat we in ons bezit hebben, krijgen en mogen lenen, komt dan ook bijna altijd van vrouwen uit onze directe omgeving. En dan zorgen die veelvuldig en vaak voorkomende voornamen best wel eens voor een vrolijke noot!

Een van de eerste avonddoekjes die Anja uitpluist en namaakt noemt ze Pieternella. Naar zowel de grootmoeder van Jeanet als de oma van Stefanie. In 2018 lijkt de naam Pieternella langzaam uit te sterven. Bij veel oude meisjesnamen kun je met een beetje fantasie nog wel een aardige moderne variant bedenken, maar bij Pieternella wordt dat wat lastig. Vroeger werden bijna alle Pieternella’s in het dagelijks leven ‘Pietje’ genoemd. Met die naam voor een meisje hoef je vandaag de dag écht niet meer aan te komen!

Avonddoekje PIETERNELLA

Als wij op een dag een leuk avonddoekje in onze handen krijgen informeren we naar de voornaam van de desbetreffende draagster: Pieternella. Oké, dat is niet handig, want die hebben we al. We besluiten daarom om de tweede voornaam te gebruiken voor het patroon. Maar, er komt nog meer breiwerk op ons pad. En jullie raden het vast al: ook dít breiwerk is van verschillende Pieternella’s geweest. Als er nú nieuw breiwerk op ons pad komt gaan we al bij voorbaat lachen: géén Pieternella.. alsjeblieft!!

Vandaag presenteren we onze 'nieuwste' Pieternella: Omslagdoek Pieternella! 

Omslagdoek Pieternella is een vergrootte variant van Avonddoekje Pieternella.

Het was best een uitdaging om het kleine avonddoekje om te toveren tot een schitterende royale omslagdoek, maar met hulp van Riet Andreas en Ans Baart is het weer gelukt!

Omslagdoek Pieternella is gebreid van mooi zacht garen van Lang Yarn op naalden 5.5. Deze Pieternella is een heerlijke lichte omslagdoek die uitermate geschikt is voor de deze tijd van het jaar!

Koop je de wol bij Jeanet in Arnemuiden? Dan krijg je het patroon van Omslagdoek Pieternella of Avonddoekje Pieternella er gratis bij.

Wil je alleen de losse patronen aanschaffen? Dat kan HIER VOOR DE OMSLAGDOEK en HIER VOOR HET AVONDDOEKJE!